Straen

Beth yw straen?

Mae pawb yn profi straen; mae’n ymateb arferol i sefyllfaoedd yr ydym yn eu gweld yn fygythiol, yn wahanol neu pan fyddwn mewn sefyllfa lle teimlwn nad oes gennym lawer o reolaeth drosti. Rydyn ni i gyd yn teimlo straen yn wahanol.

Y newidiadau corfforol sy’n digwydd pan fyddwn ni’n teimlo dan straen yw ffordd ein corff o’n hamddiffyn rhag yr hyn rydyn ni’n ei weld yn achosi straen. Weithiau gall ein hymateb corfforol i straen fod yn ddefnyddiol a gall ein hysgogi i ddelio â phethau yn ein bywyd bob dydd, fel traddodi araith neu sefyll arholiad. Mae ein lefelau straen fel arfer yn mynd yn ôl i normal yn gyflym iawn ar ôl i’r digwyddiad dirdynnol ddod i ben.

Gall lefelau isel o straen fod yn ddefnyddiol neu’n gymhelliant. Fodd bynnag, gall gormod o straen effeithio’n negyddol ar ein hwyliau, ein corff a’n perthnasoedd. Gall gormod o straen ein gadael ni’n teimlo’n llethu neu’n methu ag ymdopi. Ac os ydym yn profi gormod o straen dros gyfnod hir o amser gall effeithio ar ein hiechyd corfforol a meddyliol.

Mae achosion cyffredin straen yn cynnwys

• Pryderon ariannol
• Gwaith
• Problemau perthynas
• Materion iechyd
• Newidiadau sydyn i’r drefn arferol
• Problemau gyda thai gan gynnwys symud
• Cael babi

Symptomau straen

• Teimlo’n flinedig neu’n aflonydd neu’r ddau ar yr un pryd
• Rasio calon, synhwyro ei fod yn curo yn ein brest
• Crampiau stumog
• Teimlo bod angen i chi fynd i’r ystafell ymolchi
• Cur pen
• Teimlo’n bigog
• Gorfwyta neu osgoi bwyd
• Canolbwyntio gwael neu feddyliau rasio, methu â “diffodd”
• Cynnydd mewn yfed alcohol a/neu ysmygu

Cyngor hunangymorth i reoli straen

Os yw straen yn effeithio ar eich bywyd mewn ffordd negyddol, mae yna bethau rydych chi’n ceisio eu helpu eich hun.

• Siaradwch â rhywun: aelod o’r teulu neu ffrind.
• Meddyliwch am y pethau sy’n achosi straen i chi, ac os a sut y gallech newid/rheoli rhain. Rhowch gynnig ar un o’n cyrsiau hunangymorth neu adnoddau rhad ac am ddim i’ch helpu chi i ddod o hyd i ffyrdd o reoli eich straen.
• Heriwch eich meddwl. Ceisiwch ddeall pam eich bod yn teimlo dan straen a heriwch y meddyliau hynny. I ddysgu sgiliau ar sut i herio’ch meddwl rhowch gynnig ar un o’r cyrsiau isod. Meddyliwch am y pethau cadarnhaol yn eich bywyd, bob dydd ceisiwch ystyried 3 pheth sydd wedi mynd yn dda.
• Ymarfer hunanofal – gweler ein hadran gofalu amdanoch eich hun. Mae llawer o bobl yn gweld bod bod yn actif yn wych ar gyfer helpu i reoli straen.
• Fodd bynnag, os ydych yn teimlo bod angen help arnoch i ddelio â’ch straen, mae cymorth ar gael – ewch i’n hadran Llinellau Cymorth am ragor o wybodaeth.

Os oes angen cymorth pellach arnoch i reoli straen

Os nad yw’r wybodaeth, cyngor, adnoddau a chyrsiau ar y dudalen hon wedi bod yn ddefnyddiol a/neu rydych chi’n meddwl bod angen mwy o help arnoch chi, mae llawer o wasanaethau cymorth am ddim ar gael.

Os ydych yn byw yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, a thros 18 oed, gallwch wneud apwyntiad gydag Ymarferydd Iechyd Seicolegol (PHP) neu Feddyg Teulu trwy gysylltu â’ch meddygfa leol. Mae PHPs yn ymarferwyr iechyd meddwl y GIG sy’n darparu gwasanaeth am ddim i bobl sy’n profi problemau iechyd meddwl ysgafn i gymedrol.

Os ydych o dan 18 oed neu’n poeni am rywun o dan 18 oed ac angen cyngor/hunan-atgyfeirio ar frys i wasanaethau iechyd meddwl a lles lleol yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, cysylltwch â SPACE-Wellbeing.

Neu fel arall cysylltwch â llinell gymorth gymeradwy arall. Mae rhai gwasanaethau ar gael 24 awr y dydd, 365 diwrnod y flwyddyn.