Archwiliwch straen drwy sgrolio drwy’r dudalen neu dewiswch opsiwn o’r gwymplen os ydych am neidio i adran berthnasol y dudalen:
Beth yw straen?
Mae pawb yn profi straen; mae’n ymateb arferol i sefyllfaoedd yr ydym yn eu gweld yn fygythiol, yn wahanol neu pan fyddwn mewn sefyllfa lle teimlwn nad oes gennym lawer o reolaeth drosti. Rydyn ni i gyd yn teimlo straen yn wahanol.
Y newidiadau corfforol sy’n digwydd pan fyddwn ni’n teimlo dan straen yw ffordd ein corff o’n hamddiffyn rhag yr hyn rydyn ni’n ei weld yn achosi straen. Weithiau gall ein hymateb corfforol i straen fod yn ddefnyddiol a gall ein hysgogi i ddelio â phethau yn ein bywyd bob dydd, fel traddodi araith neu sefyll arholiad. Mae ein lefelau straen fel arfer yn mynd yn ôl i normal yn gyflym iawn ar ôl i’r digwyddiad dirdynnol ddod i ben.
Gall lefelau isel o straen fod yn ddefnyddiol neu’n gymhelliant. Fodd bynnag, gall gormod o straen effeithio’n negyddol ar ein hwyliau, ein corff a’n perthnasoedd. Gall gormod o straen ein gadael ni’n teimlo’n llethu neu’n methu ag ymdopi. Ac os ydym yn profi gormod o straen dros gyfnod hir o amser gall effeithio ar ein hiechyd corfforol a meddyliol.
Mae achosion cyffredin straen yn cynnwys
Pryderon ariannol
Gwaith
Problemau perthynas
Materion iechyd
Newidiadau sydyn i’r drefn arferol
Problemau gyda thai gan gynnwys symud
Cael babi
Symptomau straen
Teimlo’n flinedig neu’n aflonydd neu’r ddau ar yr un pryd
Rasio calon, synhwyro ei fod yn curo yn ein brest
Crampiau stumog
Teimlo bod angen i chi fynd i’r ystafell ymolchi
Cur pen
Teimlo’n bigog
Gorfwyta neu osgoi bwyd
Canolbwyntio gwael neu feddyliau rasio, methu â “diffodd”
Cynnydd mewn yfed alcohol a/neu ysmygu
Cyngor hunangymorth i reoli straen
Os yw straen yn effeithio ar eich bywyd mewn ffordd negyddol, mae yna bethau rydych chi’n ceisio eu helpu eich hun.
Siaradwch â rhywun: aelod o’r teulu neu ffrind.
Meddyliwch am y pethau sy’n achosi straen i chi, ac os a sut y gallech newid/rheoli rhain. Rhowch gynnig ar un o’n cyrsiau hunangymorth neu adnoddau rhad ac am ddim i’ch helpu chi i ddod o hyd i ffyrdd o reoli eich straen.
Heriwch eich meddwl. Ceisiwch ddeall pam eich bod yn teimlo dan straen a heriwch y meddyliau hynny. I ddysgu sgiliau ar sut i herio’ch meddwl rhowch gynnig ar un o’r cyrsiau isod. Meddyliwch am y pethau cadarnhaol yn eich bywyd, bob dydd ceisiwch ystyried 3 pheth sydd wedi mynd yn dda.
Ymarfer hunanofal – gweler ein hadran gofalu amdanoch eich hun. Mae llawer o bobl yn gweld bod bod yn actif yn wych ar gyfer helpu i reoli straen.
Fodd bynnag, os ydych yn teimlo bod angen help arnoch i ddelio â’ch straen, mae cymorth ar gael – ewch i’n hadran Llinellau Cymorth am ragor o wybodaeth.
Os oes angen cymorth pellach arnoch i reoli straen
Os nad yw’r wybodaeth, cyngor, adnoddau a chyrsiau ar y dudalen hon wedi bod yn ddefnyddiol a/neu rydych chi’n meddwl bod angen mwy o help arnoch chi, mae llawer o wasanaethau cymorth am ddim ar gael.
Os ydych yn byw yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, a thros 18 oed, gallwch wneud apwyntiad gydag Ymarferydd Iechyd Seicolegol (PHP) neu Feddyg Teulu trwy gysylltu â’ch meddygfa leol. Mae PHPs yn ymarferwyr iechyd meddwl y GIG sy’n darparu gwasanaeth am ddim i bobl sy’n profi problemau iechyd meddwl ysgafn i gymedrol.
Os ydych o dan 18 oed neu’n poeni am rywun o dan 18 oed ac angen cyngor/hunan-atgyfeirio ar frys i wasanaethau iechyd meddwl a lles lleol yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, cysylltwch â SPACE-Wellbeing.
Neu fel arall cysylltwch â llinell gymorth gymeradwy arall. Mae rhai gwasanaethau ar gael 24 awr y dydd, 365 diwrnod y flwyddyn.
Last updated: 16.12.2022
A yw’r dudalen hon yn ddefnyddiol?
Diolch am eich adborth!
Rhowch eich adborth i ni
Mae gwybod beth oedd yn ddefnyddiol neu’n annefnyddiol i chi yn bwysig iawn i ni. Os oes gennych rywfaint o amser, rhowch wybod i ni beth oedd yn ddefnyddiol i chi ac os oes unrhyw beth y gallem ei wella. Diolch.
Llinellau cymorth sy'n darparu gwybodaeth a chyngor ar leihau a rheoli straen
Gweler isod am linellau cymorth sy’n berthnasol i straen. I weld ein rhestr lawn o linellau cymorth, ewch i’n tudalen llinellau cymorth.
Llinell Wrando Iechyd Meddwl C.A.L.L.
Cyngor Cymunedol a Llinell Wrando
Darparu llinell gymorth emosiynol a gwrando gyfrinachol ar iechyd meddwl sydd ar agor 24/7. Gall CALL hefyd gyfeirio at gefnogaeth mewn cymunedau lleol ac ystod o wybodaeth ar-lein.
Childline – ar gyfer plant a phobl ifanc dan 19 oed
Mae Childline yma i helpu unrhyw un o dan 19 oed yn y DU gydag unrhyw fater maent yn mynd drwyddo. Gallwch siarad am unrhyw beth. P’un a yw’n rhywbeth mawr neu fach, mae ein cynghorwyr hyfforddedig yma i’ch cefnogi chi.
Mynnwch help a chyngor ar ystod eang o faterion, ffoniwch ni, siaradwch â chynghorydd ar-lein, anfonwch e-bost at Childline neu postiwch ar y byrddau negeseuon.
Ffoniwch 0800 1111 – ni fydd y rhif yn ymddangos ar eich bil ffôn. Gellir cael cymorth ar-lein yma drwy greu cyfrif.
Cymorth ar gael 24/7. BSL ar gael Llun-Gwener 8am-8pm a Sadwrn 8am-1pm. Siaradwr Cymraeg ar gael ar gais, bydd apwyntiad yn cael ei drefnu.
Meic yw’r gwasanaeth llinell gymorth ar gyfer plant a phobl ifanc hyd at 25 oed yng Nghymru. Yn amrywio o ddarganfod beth sy’n digwydd yn eich ardal leol i helpu i ddelio â sefyllfa anodd, bydd Meic yn gwrando hyd yn oed pan na fydd neb arall. Ni fydd yn eich barnu a bydd yn helpu drwy roi gwybodaeth, cyngor defnyddiol a’r cymorth sydd ei angen arnoch i wneud newid.
Mae ein llinellau cymorth ar agor 8am – hanner nos
Tecstiwch Shout i 85258 – Shout yw gwasanaeth testun 24/7 cyntaf y DU, sydd am ddim ar bob rhwydwaith symudol mawr, i unrhyw un mewn argyfwng unrhyw bryd, unrhyw le.
Mae’n lle i fynd os ydych chi’n cael trafferth ymdopi a bod angen cymorth ar unwaith arnoch.
Mae Shout yn cael ei gynnal gan dîm o wirfoddolwyr, sydd wrth galon y gwasanaeth. Rydym yn mynd â phobl o argyfwng i dawelwch bob dydd.
Gellir disgrifio gorbryder fel teimlad o anesmwythder, fel ofn neu bryder. Mae'n normal i deimlo'n bryderus am bethau bywyd bob dydd. Mae teimladau o bryder fel arfer yn mynd heibio. Rydym wedi coladu adnoddau ar gyfer ymdopi â phryder a sut i reoli bod yn bryderus.
Mae cwsg yn rhan naturiol a hanfodol o'n bywydau. Rydyn ni i gyd yn teimlo'n gysglyd ar ôl diwrnod hir, dyma ymateb arferol y corff, ac mae cwsg da yn ein helpu i ailwefru a gwella.